Hơn 21.300 người nhậu vẫn cố tình lái xe, bị phạt trong 5 ngày lễ
Ngày 19.3, tại Khu di tích quốc gia đền Tranh (thôn Tranh Xuyên, xã Đồng Tâm, H.Ninh Giang, Hải Dương) đã diễn ra lễ hội đền Tranh xuân Giáp Thìn 2024.
Làm gì khi hàng xóm xây nhà làm nứt tường nhà mình?
Mới đây, HLV Shin Tae-yong tỏ ra bức xúc và đã có động thái phản pháo lại trên trang cá nhân mạng xã hội. Vị HLV người Hàn Quốc cho rằng ông đã chịu những tin đồn ác ý từ truyền thông Indonesia. Ông Shin cho biết trong lần đầu tiên lên tiếng kể từ khi rời Indonesia: “Xin chào mọi người, tôi đã trở về Hàn Quốc an toàn và có một kỳ nghỉ Tết Nguyên đán vui vẻ nhờ sự đón tiếp nồng hậu từ người hâm mộ Indonesia. Tôi vẫn còn nhớ sự hiếu khách tôi nhận được tại sân bay Soekarno Hatta, Jakarta”.“Tôi trở về mà không cần bất kỳ lời giải thích nào vì tôi yêu Indonesia và bóng đá Indonesia. Tuy nhiên, một số phương tiện truyền thông Indonesia vẫn đang đưa tin không đúng sự thật về tôi. Tôi muốn nhấn mạnh một lần nữa rằng không có tin đồn nào hiện nay là sự thật. Nếu tình trạng này tiếp tục, lần sau sẽ không kết thúc dễ dàng như vậy đâu”, HLV người Hàn Quốc nhấn mạnh, nhưng không tiết lộ cụ thể về vấn đề mà ông đang gặp phải.HLV Shin Tae-yong bất ngờ bị Liên đoàn Bóng đá Indonesia (PSSI) chấm dứt hợp đồng vào đầu tháng 1. Trước đó, ông Shin vừa gia hạn hợp đồng dẫn dắt đội bóng xứ vạn đảo đến năm 2027. Theo đó, người được lựa chọn để thay thế cho HLV Shin Tae-yong là cựu danh thủ người Hà Lan - Patrick Kluivert.Theo truyền thông Indonesia, HLV Shin Tae-yong dù đã rời đi nhưng những câu chuyện xung quanh vị “thuyền trưởng” này vẫn là đề tài được bàn tán sôi nổi ở đất nước xứ vạn đảo. Báo chí Indonesia ghi nhận rằng trên thực tế vẫn có lượng lớn người hâm mộ tỏ ra ủng hộ HLV Shin, sau những gì mà ông đã làm được cho bóng đá Indonesia.Cũng trong nội dung đăng tải trên trang cá nhân, HLV Shin Tae-yong bày tỏ: “Cuối cùng, tôi muốn hỏi những người đang tấn công tôi bằng những câu chuyện không đúng sự thật rằng: Các bạn có mục đích phá hủy những gì tốt đẹp mà tôi và bóng đá Indonesia đã đạt được không? Và điều đó sẽ giúp ích gì cho bóng đá Indonesia?”.Liên quan đến HLV Shin Tae-yong, Shin Jae-won (con trai ông Shin) cũng đã bày tỏ sự khó chịu sau khi cha mình vướng phải những tin đồn ác ý, dù đã bị PSSI sa thải và trở về Hàn Quốc. Bên dưới bài đăng của ông Shin, Shin Jae-won bình luận: "Tôi nghĩ đã đến lúc tiết lộ sự thật rồi? Nếu những điều này cứ tiếp diễn, chúng tôi cũng sẽ không im lặng nữa".Trước đó, Shin Jae-won đã từng ám chỉ sẽ vạch trần "mặt tối" của PSSI, về những câu chuyện liên quan đến HLV Shin Tae-yong. Ngay sau khi ông Shin bị PSSI sa thải, Shin Jae-won ngay lập tức chia sẻ: "Chúng ta hãy xem họ sẽ tiến xa thế nào khi không có ông ấy. Ông ấy đã cống hiến hết mình để đưa bóng đá Indonesia có được như hôm nay".HLV Shin Tae-yong bắt đầu gắn bó với bóng đá Indonesia từ năm 2020. Ông được đánh giá đã mang đến bước ngoặt, giúp bóng đá xứ vạn đảo có bước chuyển mình lớn trong thời gian gần đây. Với chính sách chiêu mộ những cầu thủ lai, thành tích của bóng đá Indonesia đã được cải thiện rõ rệt, nhất là khi đội tuyển quốc gia góp mặt ở vòng loại thứ 3 World Cup 2026 khu vực châu Á.
Tư vấn sức khỏe: Nhiều chiến lược hiện đại giúp vợ chồng lớn tuổi sớm có con
Sáng 29.1 (mùng 1 Tết Ất Tỵ 2025), giá USD thế giới giảm nhẹ. Chỉ số USD-Index xuống 107,65 điểm, thấp hơn hôm qua 0,05 điểm, đạt 107,7 điểm, tăng 0,3 điểm so với hôm qua. Trong nước, giá USD kết thúc tháng đầu tiên của năm mới giảm. So với đầu năm, giá USD trong ngân hàng thương mại niêm yết trước kỳ nghỉ tết đồng loạt đi xuống như Vietcombank còn mua vào 24.800 đồng, bán ra 25.300 đồng, giảm 300 - 320 đồng. Tương tự, giá USD tự do cũng giảm từ 180 - 200 đồng so với đầu năm, xuống còn mua vào 25.500 đồng và bán ra còn 25.600 đồng. Giá USD thế giới đầu năm đã tăng vọt nhưng tuần cuối tháng quay đầu đi xuống. Chỉ số USD-Index sau khi vọt lên trên 109 điểm thì giảm trở lại. Đặc biệt, sau khi Tổng thống Donald Trumph chính thức nhậm chức và tuyên bố sẽ giảm lãi suất. Dù vậy, những lo ngại về chính sách tăng thuế hàng hóa nhập khẩu như tuyên bố trước đó của Tổng thống mới này vẫn khiến đồng USD duy trì ở mức cao. Mới đây, tờ Financial Times đưa tin ông Scott Bessent - người đã được phê chuẩn làm Bộ trưởng Tài chính Mỹ - ủng hộ việc áp dụng dần dần thuế quan đối với hàng nhập khẩu của Mỹ, bắt đầu từ mức 2,5%. Tổng thống Donald Trump đã làm gia tăng lo ngại khi bình luận ông đang cân nhắc áp thuế đối với mọi thứ từ thép, đồng đến chip bán dẫn và thậm chí ông cho biết muốn mức thuế "lớn hơn nhiều" so với mức 2,5%. Thông báo của Tổng thống Trump về kế hoạch áp thuế đối với nhiều loại hàng hóa đã khơi lại những lo ngại từng bao trùm thị trường tiền tệ trong giai đoạn trước khi ông nhậm chức. Từ đó, nhiều dự báo đồng bạc xanh trong năm 2025 vẫn còn diễn biến khó lường và tiếp tục theo hướng ở mức cao khi Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) cũng sẽ không mạnh tay giảm lãi suất...
Sống không ngừng vươn lên và biết ơn từng hành trình là năng lượng mà Gia Khánh luôn chia sẻ với mọi người. Là chiến binh kiên cường với căn bệnh xương thủy tinh - căn bệnh khiến từng bước đi, từng cử động đều tiềm ẩn nguy hiểm, nhưng không thể làm gãy đi ý chí vững vàng. Trên chiếc xe chở giấc mơ cuộc đời mình, Gia Khánh đến với chương trình Tư vấn mùa thi 2025 do Báo Thanh Niên tổ chức nhằm tìm kiếm thông tin về các ngành học phù hợp.Không chỉ có Gia Khánh, trong chương trình Tư vấn mùa thi lần thứ 27 còn có sự xuất hiện đặc biệt của Huỳnh Phước Bảo Ngân, lớp 12/14 Trường THPT Trần Phú (Q.Hải Châu, TP.Đà Nẵng). Đồng hành cùng Ngân không chỉ có gia đình, bạn bè mà còn có thầy cô luôn kề vai sát cánh trên chặng đường phát triển của mình.
Thoát nghèo nhờ chuyển hướng trồng dâu tằm và cà na
Sáng 26 tháng chạp, sân bay Tân Sơn Nhất tấp nập người qua lại, ai nấy cũng gấp gáp tranh thủ những giây phút để về quê đoàn tụ với gia đình. Đứng nép tại góc sân bay sau chờ tới lượt làm thủ tục, nhiều người bày tỏ sự háo hức với giây phút được về quê với gia đình. Bà Nguyễn Thị Quyên (47 tuổi, quê ở H.Can Lộc, Hà Tĩnh) mừng đến rơi nước mắt trước khoảnh khắc được về quê đón tết sau ròng rã 36 năm. Người phụ nữ rời quê hương vào Bình Dương cùng người thân từ nhỏ, kể từ đó đến nay chưa một lần quay về quê đón tết. Cha bà hiện đã mất, mẹ mới vào miền Nam nên mong mỏi được về sửa sang mộ cho cha là khát khao của người phụ nữ suốt nhiều năm qua. Niềm hạnh phúc như vỡ òa với bà khi được tặng vé máy bay miễn phí để về quê đón tết và có cơ hội hoàn thành tâm nguyện của một người con. Bà Quyên làm công nhân giày da với mức lương cơ bản khoảng 5 triệu đồng/tháng. Gánh nặng kinh tế đè lên vai người phụ nữ khi mấy năm gần đây chồng bị tai biến và qua đời. Người con gái đầu đã lấy chồng nhưng bà vẫn phải nuôi hai con trai sau ăn học. Bà rất muốn về quê nhưng đành xem đó là ước mơ xa vời vì không đủ kinh phí."Khi nghe tin được tặng vé máy bay về quê miễn phí tôi mừng không từ gì có thể tả được. Tôi dành dụm từ lâu được 30 triệu đồng cùng với anh chị em gom góp, về quê thăm lại hai bà cô và làm lại mộ cho cha. Trước đây, bà cô có gọi điện giục về, nói rằng nếu không có tiền sẽ hỗ trợ nhưng tôi không thể nhận được. Bản thân rời quê đi lập nghiệp không có cho họ mà còn nhận ngược lại sẽ thấy áy náy trong lòng. Tôi hạnh phúc vì được về thăm quê sau thời gian dài đằng đẵng", người phụ nữ xúc động chia sẻ.Chị Vương Thị Nhung (38 tuổi, quê ở Bắc Giang) vào Bình Dương làm việc hơn chục năm nay. Ở quê không có công ăn việc làm ổn định, người phụ nữ chấp nhận gửi hai con cho ông bà, khăn gói vào Bình Dương làm công nhân với mong ước có tiền gửi về quê. Mỗi năm, dù khó khăn đến đâu nhưng người phụ nữ vẫn có mong ước được về quê đón tết cùng cha mẹ và các con. Năm nay, quãng đường 1.500 km dường như ngắn lại khi bà được trao vé máy bay miễn phí."Những năm trước tôi đều đi xe khách về quê nhưng năm nay thời gian di chuyển được rút ngắn. Con tôi năm nay học cấp 3, hơn ai hết tôi hiểu con rất cần cha mẹ bên cạnh trong thời gian này. Vì vậy, tôi chắt bóp chi tiêu dành dụm chi phí về quê đón tết, động viên các con cố gắng học tập", chị Nhung nói. Là một người mẹ, người phụ nữ có mong mỏi duy nhất là được gần các con. Tuy nhiên, vì hoàn cảnh khó khăn nên chị đành chấp nhận cố gắng làm xa nhà thêm ít năm nữa. Tết Nguyên đán năm nay, chị và các con sẽ gặp nhau, trò chuyện sau một năm xa cách. "Chồng tôi mấy năm nay sức khỏe hơi yếu nên không về cùng được. Hai vợ chồng cùng làm công nhân với mong mỏi lớn nhất là các con được học hành đầy đủ, tương lai tốt đẹp, không phải lam lũ như cha mẹ. Ở nhà tôi còn cha mẹ già, họ cũng đang háo hức chờ con về nhà", người phụ nữ chia sẻ. Chị Phan Thị Hương (34 tuổi, quê ở Nghệ An) hiện đang làm việc tại Long An. Chị cho biết, với những người làm việc xa nhà, gánh nặng tài chính luôn là vấn đề mình quan tâm. Vì vậy, 3 năm gần đây chị không về quê ăn tết để tiết kiệm chi phí. "Lâu rồi không về quê đúng dịp tết, cả gia đình chị về ngày bình thường để giảm chi phí. Năm nay được nghỉ nhiều hơn và có chuyến bay miễn phí nên thấy yên tâm, hào hứng về quê. Giờ về tôi mang theo lạp xưởng đặc sản của Long An về làm quà cho mọi người", chị Hương bày tỏ.Chương trình "Chuyến bay Công đoàn - Xuân 2025" do Tổng Liên đoàn Lao động Việt tổ chức có 450 người bao gồm đoàn viên, người lao động có hoàn cảnh khó khăn hoặc có thành tích xuất sắc cùng người thân của họ. Theo kế hoạch, chương trình gồm hai chuyến bay, từ TP.HCM đi tới Vinh khởi hành lúc 10 giờ 25 và từ TP.HCM đi Hà Nội khởi hành lúc 15 giờ 10 ngày 26 tháng chạp.
Khủng hoảng vì bị số lạ đeo bám
Highlights VBA 2023: Nha Trang Dolphins hoàn tất cú 'ăn 3' trước Cantho Catfish
Hoàng tử Harry đồng ý nhận khoản tiền bồi thường lên tới 8 con số sau khi đạt được thỏa thuận bất ngờ trong cuộc chiến pháp lý với nhà xuất bản tờ báo Anh The Sun.Theo People, thỏa thuận dàn xếp liên quan đến một khoản tiền lên tới 8 con số, có khả năng vượt quá 12 triệu USD, bao gồm các khoản bồi thường thiệt hại trong vụ kiện của Hoàng tử Harry chống lại nhà xuất bản về cáo buộc các nhà báo và thám tử tư thu thập thông tin bất hợp pháp.Cuộc dàn xếp diễn ra vào ngày 22.1 sau khi cả hai bên đạt được thỏa thuận trước lúc phiên tòa chính thức ở London bắt đầu. NGN cho biết họ "xin lỗi toàn diện và rõ ràng" với Harry và xác nhận họ đã đồng ý trả cho anh "khoản bồi thường thiệt hại đáng kể". Phát biểu bên ngoài Tòa án tối cao London, thay mặt cho Harry và người đồng nguyên đơn - cựu Nghị sĩ Đảng Lao động Tom Watson, luật sư của Harry là David Sherborne đã kêu gọi cảnh sát điều tra tờ báo và nói về việc Harry đệ đơn kiện nhà xuất bản đã tác động đến anh và cuộc sống gia đình như thế nào."Trong chiến thắng lớn ngày hôm nay, báo giới Anh đã thừa nhận rằng The Sun - tờ báo chủ lực của đế chế truyền thông Anh của Rupert Murdoch - thực sự đã tham gia vào các hoạt động bất hợp pháp. Điều này thể hiện sự minh oan cho hàng trăm người khiếu nại khác bị ép buộc giải quyết mọi cáo buộc mà không thể tìm ra sự thật về những gì đã xảy ra với họ", Sherborne nói."Sau những cuộc phản kháng, phủ nhận và đấu tranh pháp lý không ngừng của NGN, bao gồm cả việc chi hơn 1,23 tỉ USD cho các khoản bồi thường và chi phí pháp lý (cũng như trả tiền cho những người thưa kiện) để ngăn chặn bức tranh toàn cảnh được công bố, NGN cuối cùng đã phải chịu trách nhiệm về các hành động bất hợp pháp và sự coi thường trắng trợn đối với luật pháp của mình", Sherborne tiếp tục. "Sự thật hiện đã được phơi bày là NGN đã thuê hơn 100 thám tử tư bất hợp pháp trong ít nhất 16 năm qua. Điều này xảy ra nhiều ở tờ The Sun cũng như News of the World có sự chỉ đạo của tất cả các biên tập viên, giám đốc điều hành", Sherborne nói thêm.Sherborne tiếp tục chia sẻ rằng "kết quả ngày hôm nay chỉ đạt được nhờ vào sự kiên cường tuyệt đối của Hoàng tử Harry và ngài Watson, những người sẵn sàng đưa NGN ra xét xử, đưa đến sự thừa nhận mang tính lịch sử này về hành vi phi pháp tại The Sun". "Do hậu quả trực tiếp của việc thưa kiện, Hoàng tử Harry và gia đình của anh phải liên tục chịu đựng sự đưa tin hung hăng và trả thù kể từ khi bắt đầu gửi đơn khiếu kiện cách đây hơn 5 năm. Điều này tạo ra những lo ngại nghiêm trọng về sự an toàn của anh ấy và gia đình. Quyền lực của luật pháp giờ đây phải được thực thi trọn vẹn. Hoàng tử Harry và Tom Watson cùng những người khác kêu gọi cảnh sát và Quốc hội điều tra không chỉ hoạt động phi pháp - cuối cùng đã được thừa nhận - mà còn cả hành vi khai man và che đậy trong suốt quá trình này. Hôm nay, những lời nói dối đã bị phơi bày, những hành vi che đậy đã bị vạch trần. Điều đó chứng minh rằng không ai đứng trên luật pháp. Thời điểm chịu trách nhiệm đã đến", Sherborne tiếp tục. Phát biểu bên ngoài tòa án, Watson cũng khen ngợi Harry, người đã có mặt trong phiên tòa hôm 21.1. "Lòng dũng cảm đáng kinh ngạc của Harry đã mang lại trách nhiệm cho một bộ phận truyền thông vốn nghĩ rằng họ không thể bị đụng chạm. Tôi đang nói thay cho hàng ngàn nạn nhân rằng chúng tôi biết ơn Harry vì sự ủng hộ không lay chuyển và quyết tâm của anh dưới áp lực phi thường", Watson tuyên bố.Watson sau đó kêu gọi Rupert Murdoch "tiếp tục lời thừa nhận tội lỗi của công ty bằng lời xin lỗi cá nhân tới Hoàng tử Harry, tới Vua Charles và vô số người khác đã phải chịu đựng hành vi phi pháp tương tự từ đế chế truyền thông của ông ta".Hoàng tử Harry cáo buộc nhà xuất bản NGN thu thập thông tin bất hợp pháp từ năm 1996 đến 2011, khoảng thời gian mà The Sun và News of the World (hiện không còn tồn tại) bị cáo buộc nhắm vào anh. NGN trước đó đã phủ nhận mọi hành vi sai trái.Trong tuyên bố hôm 21.1, NGN nêu rõ: "Xin lỗi Công tước xứ Sussex một cách đầy đủ và rõ ràng vì sự xâm phạm nghiêm trọng của The Sun vào đời tư của anh từ năm 1996 đến 2011, bao gồm cả các hoạt động phi pháp do các thám tử tư làm việc cho The Sun thực hiện. NGN cũng xin lỗi đầy đủ và rõ ràng tới Công tước xứ Sussex vì hành vi nghe lén điện thoại, theo dõi và sử dụng sai thông tin cá nhân của các nhà báo và thám tử tư được News of the World chỉ định. NGN cũng xin lỗi Công tước vì tác động của việc đưa tin rộng rãi và xâm phạm nghiêm trọng đến đời tư của anh cũng như đời tư của Công nương Diana, người mẹ quá cố của anh. Chúng tôi thừa nhận và xin lỗi vì sự đau khổ mà Hoàng tử Harry phải gánh chịu, cũng như thiệt hại gây ra cho các mối quan hệ, tình bạn và gia đình. Chúng tôi đồng ý bồi thường cho anh những khoản thiệt hại đáng kể".
Mưa bất ngờ, bắn pháo hoa đón giao thừa ở TP.HCM liệu có bị ảnh hưởng?
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.
www.mykubei.com
Theo thạc sĩ văn hóa học Nguyễn Hiếu Tín, Khoa Khoa học xã hội và nhân văn, Trường ĐH Tôn Đức Thắng (TP.HCM), năm tuổi là năm âm lịch trùng với con giáp của một người và lặp lại trong chu kỳ 12 năm. Ví dụ tuổi Thìn, sinh năm 1988 thì những năm 2000, 2012, 2024… chính là năm tuổi. Và trong quan niệm dân gian, người xưa tin rằng vào năm tuổi thì nhiều điều không may mắn sẽ xảy ra, xui xẻo, nên thường kiêng kỵ làm những việc lớn, quan trọng.
quay-thử-xổ-số-miền-trung-thứ-tư
